Suda həll olunan və istiliyə davamlı olan C vitamini mühüm antioksidantdır. C vitamini immuniteti ciddi şəkildə gücləndirir. Bədəndəki hüceyrələri bərpa etməklə yanaşı, immunitet hüceyrələrini artırmağa kömək edir və bir çox maddələr mübadiləsini və artan bədən müqavimətini dəstəkləyir. C vitamini xüsusilə portağal, qreypfrut, limon və naringi kimi sitrus meyvələrində, yaşıl tərəvəz və kartofda da olur. C vitamini çatışmazlığında “sinqa” adlanan diş əti xəstəliyi, dərinin pisləşməsi, yaraların gec sağalması və infeksiyaların pisləşməsi baş verə bilər. Anemiya, halsızlıq, bədən ağrıları, hərəkətin məhdudlaşdırılması kimi şikayətlər ola bilər.

C vitamini nədir?

Vitamin C və ya askorbin turşusu suda həll olunan vitamindir. Bir çox fermentativ reaksiyalarda iştirak edə bilən C vitamini istiliyə davamlı deyil. Müxtəlif tədqiqatlar göstərir ki, C vitamini bədənin hər yerində toxumaların böyüməsi və bərpası üçün lazımdır. Vitamin C yaraları sağaldır, dişləri, dərini və qığırdaqları bərpa edir və qoruyur. Vitamin C, həmçinin antioksidant olaraq müəyyən xərçəng və ürək xəstəliklərinin qarşısını alır və ya gecikdirir, bədəndə sağlam qocalmanı dəstəkləyə biləcək sərbəst radikallarla mübarizə aparır. Qidalardan alınan C vitamini də osteoartritli insanlarda qığırdaq itkisi riskini azaltmağa kömək edir.

C vitamininin faydaları nələrdir?

C vitamininin əsas faydaları aşağıdakılardır:

Vitamin C güclü antioksidantdır

Antioksidantlar hüceyrələri qorumaq və sərbəst radikalları sabitləşdirmək və silməklə zərərləri məhdudlaşdırmaq üçün fəaliyyət göstərir. Nəticədə Vitamin C, Vitamin E və Beta karotenin qəbulu orqanizmin cavan qalmasına və bədən sağlamlığının qorunmasına kömək edir. Araşdırmalar göstərir ki, C vitamini qəbul etmək qanda antioksidant səviyyəsini 30 faizə qədər artıra bilər.

Vitamin C qan təzyiqini aşağı salmağa kömək edir

C vitamini suda həll olduğu üçün sidikqovucu kimi fəaliyyət göstərir və böyrəklərin bədəndən daha çox natrium və suyu çıxarmasına səbəb olur. Bu, qan damarlarının divarlarını rahatlaşdıraraq qan təzyiqi səviyyəsini azaltmağa kömək edir.

C vitamini immunitet sistemini gücləndirir

Vitamin C immunitet sistemini qoruyur, allergik reaksiyaların şiddətini azaldır və bədəni infeksiyalardan qorumağa kömək edir.

Vitamin C dəmirin udulmasını artırır

Məlum olub ki, C vitamini ilə zəngin olan meyvələr əsas taxıl və paxlalı bitkilərdən alınan dəmirin udulmasını artırır.

C vitamini sağlam dəri və güclü saçlar üçün faydalıdır

C vitamininin qəbulu dərinin quruluğunu azaltmağa kömək edir və dərini nəmləndirir. Askorbin turşusu dəridə suyu saxlayır və onun quruması və yağlanmasının qarşısını alır. Vitamin C zülal kollagenin əmələ gəlməsinə kömək edir və yuxarıda qeyd olunan dəmirin udulmasını artırır, sağlam dəri və güclü saçlar üçün fayda təmin edir.

Yaraların tez sağalmasına kömək edir

Dəridə, əzələlərdə və digər toxumalarda olan C vitamini orqanizmdə kollagenin əmələ gəlməsinə kömək edir. C vitamini çatışmazlığı olan insanların bədənləri daha az kollagen istehsal etdiyi üçün yaraların daha yavaş sağalması ilə qarşılaşa bilərlər. Vitamin C kollagenin əmələ gəlməsini aktivləşdirərək yaraların sürətli sağalmasına kömək edən askorbin turşusunu ehtiva edir. C vitamini və E vitamininin  yaralar və yanıqlar üçün digər oral müalicələrlə birləşməsi sürətli sağalmağa kömək edir.

İltihabı azaltmağa kömək edir

Bu, qızartı və qıcıqlanma kimi iltihab əlamətlərini azaltmağa kömək edən əla antiinflamatuar, həmçinin antioksidantdır. C vitamini sızanaq və sədəf kimi müxtəlif dəri vəziyyətlərində iltihabı aradan qaldırır .

Zehni problemlərdən qurtulmağa kömək edir

Xüsusilə şəhər həyatında çoxlu kimyəvi maddələrə məruz qalırıq. Vitamin C kimyəvi maddələrə məruz qalma nəticəsində yaranan fizioloji və emosional stressləri aradan qaldırmağa kömək edə bilər.

Vitamin C allergiyanı aradan qaldırmağa kömək edir

Allergiyalar xüsusilə yaz aylarında artır. Vitamin C bədəndə histamini azaldır. C vitamininin müəyyən miqdarda qəbulu yaz aylarında artan allergiyanı aradan qaldırmağa kömək edə bilər.

C vitamini hansı qidalarda mövcuddur?

Meyvə və tərəvəzlər C vitamininin ən yaxşı mənbəyidir. C vitamini ilə zəngin qidalara aşağıdakılar daxildir:

• Şirin kartof
• Qovun
• Sitrus
• Bişmiş brokoli
• Qırmızı kələm
• Yaşıl bibər
• Qırmızı bibər
• Kivi
• Pomidor suyu
• İspanaq
• Çiyələk
• İtburnu
• Qarağat
• Üzüm yarpağı

C vitamini çatışmazlığının əlamətləri hansılardır?

C vitamini çatışmazlığının simptomları qısaca aşağıdakılardır:

• Diş əti iltihabı
• Yaraların yavaş sağalması
• Quru saçlar
• İnfeksiyaların pisləşməsi
• Zəif immunitet sistemi
• Ağrılı və şişkin oynaqlar

Gündəlik nə qədər C vitamini lazımdır?

İnsanın gündəlik həyat tərzi onun nə qədər C vitamini ehtiyacı olduğuna təsir edir. Məsələn, böyüklər gündə orta hesabla 80 mq C vitamini lazımdır. Bununla belə, siqaret çəkənlər bədənlərini əlavə oksidləşdirici stresə məruz qoyurlar. Əslində, siqaret çəkənlərin gündəlik C vitamini ehtiyacı 125 mq, qadınlarda isə 110 mq-dır. Digər tərəfdən, hamilə və ya əmizdirən qadınların daha çox C vitamini ehtiyacı ola bilər.

Həddindən artıq C vitamini qəbul etməyin fəsadları nələrdir?

2 qramdan çox C vitamini qəbul etmək müxtəlif yan təsirlərə səbəb ola bilər. Həddindən artıq C vitamini qəbulu bəzi yan təsirlərə səbəb ola bilər, o cümlədən:

• Bulantı, qusma və ishal
• Sinə içində ağrılı yanma hissi
• Mədə krampları və ya şişkinlik
• Yorğunluq, yuxululuq və ya bəzən yuxusuzluq
• Baş ağrısı
• Dərinin qızarması

Digər tərəfdən, bəzi insanlarda ağızdan C vitamini əlavələri xüsusilə yüksək dozada qəbul edildikdə böyrək daşlarına səbəb ola bilər.

C vitamini əlavələrinə ehtiyacım varmı?

Vitaminlərin çoxu bitki və heyvan mənşəli qidalarda olur. Bədənin gündəlik vitamin ehtiyacı karbohidratlar, yağlar və zülallar kimi kifayət qədər miqdarda əsas qida maddələri ilə balanslaşdırılmış qidalanma ilə təmin edilir. Əslində, ümumi fikir olaraq, vitamin həblərindən çox təbii qida mənbələrindən vitamin qəbul etmək daha yaxşıdır. Müxtəlif fizioloji və patoloji hallar (qızdırma, ishal, travma və s.), ətraf mühit amilləri (iqlim, coğrafi bölgə) və dərman müalicəsi vitamin tələbini artıra bilər. C vitamini qəbulunda əskiklik olarsa həkimin tövsiyəsi ilə C vitamini əlavələri qəbul edilə bilər.